Kazanie według 1. Księgi Mojżesza 1,1-3.26-31;2,1-4

Autor: Prof. Dr Karin Urlich- Eschemann (kościół ewangelicki)

08.04.2014 w kościele na Starym Mieście w Erlangen

Nabożeństwo niedzielne w 3 niedzielę po Wielkanocy

„Mężczyzna i kobieta”

Ojcze w niebie, błogosław nasz język i uszy! Słuchamy wersów z historii stworzenia z 1. Księgi Mojżesza 1,1-3,26-31; 2,1-4, które w tę niedzielę są wybrane jako tekst kazania:

„Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię

I ziemia była pustkowiem i chaosem i była ciemność nad otchłanią i Duch Boży unosił się nad powierzchnią.

I Bóg rzekł: Niech będzie światłość! I stała się światłość.

I Bóg widział, że ta światłość była dobra.

I Bóg rzekł: Uczynimy człowieka na obraz nasz, podobnego do nas i niech panuje nad rybami morskimi i nad ptactwem niebios i nad bydłem i nad całą ziemią i nad płazem, pełzającym po ziemi.

I Bóg stworzył człowieka na obraz swój. Na obraz Boga go stworzył. Jako mężczyznę i jako kobietę.

I pobłogosławił im Bóg i rzekł do nich: Rozmnażajcie się i napełniajcie ziemię, czyńcie ją sobie poddaną, panujcie nad rybami morskimi i nad ptactwem niebios i nad wszystkimi zwierzętami, które się poruszają po ziemi.

Potem rzekł Bóg: Oto daję wam wszelką roślinność wydającą nasienie na całej ziemi i wszelkie drzewa, których owoc ma w sobie nasienie, niech będzie dla was pokarmem!

Wszystkim zaś dzikim zwierzętom i wszelkiemu ptactwu niebios i wszelkim płazom na ziemi, w których jest tchnienie życia, daję na pokarm wszelkie rośliny. I tak się stało. Bóg spojrzał na wszystko co uczynił, a było to bardzo dobre i nastał wieczór i nastał poranek – dzień szósty. Tak zostały ukończone niebo i ziemia oraz cały ich zastęp. I ukończył Bóg w siódmym dniu swoje dzieło. Uczynił i odpoczął dnia siódmego od wszelkiego dzieła, które uczynił. I pobłogosławił Bóg dzień siódmy i poświęcił go, bo w nim odpoczął od wszelkiego swego dzieła, którego Bóg dokonał. W dniu, kiedy Pan Bóg uczynił ziemię i niebo. Amen.

Droga wspólnoto,

Radujcie się, wydajcie okrzyk radości, uwielbiajcie Boga! To brzmi mocno, mocniej, niż słowo „chwalić”. Dzisiejsza niedziela „Jubilate” chce skierować nasze spojrzenie na stworzenie, na Boga Stwórcę, który, aż do dzisiaj działa. „Morning has broken”, chwal Boga Stworzyciela, który każdego dnia na nowo stwarza, słońcu pozwala wschodzić ponad sprawiedliwymi i niesprawiedliwymi, dobrymi i złymi. Jak w pierwszy dzień, pierwszy dzień stworzenia, przy którym nie było nikogo – także autora tego pięknego tekstu biblijnego o stworzeniu. A co było przedtem, przed tym pierwszym dniem, tego nie wiemy, aż do dnia dzisiejszego, także ci najmądrzejsi uczeni. Tam był, jeśli w ogóle , tylko Bóg.

Bóg, Stworzyciel. Tak czytamy na pierwszej stronie biblii: „Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię…”

Tak to znamy, tak kochamy i tak jest dobrze: Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Przede wszystkim był Bóg i On to wszystko stworzył swoją mocną wolą. W to wierzymy. Kiedy zatem te teksty zostały napisane przez ludzi, natchnionych Duchem Bożym? Przecież Izrael już długo żył z Bogiem Jahwe, tym, który zawarł z nim przymierze, im dał przykazania na drogę do kraju, w którym mieli żyć, ale, który nie będzie w ich posiadaniu. Bóg, który wyjawił im swoje imię: JHWH, do, którego mogli się modlić i się do niego zwracać. Oni nauczyli się Jemu ufać.

Dopiero później zaczęły się teologiczne przemyślenia, że ten Bóg mógłby być nie tylko Bogiem Izraela.

Mógł być Bogiem wszystkich narodów: Bogiem wszystkiego stworzenia, wszystkich stworzeń. Stwórca tego wszystkiego co jest i co powstało. Stwórca ludzi, którzy są jego stworzeniami. Największą przygodą było stworzenie człowieka jako mężczyzny i kobiety! I więcej: Bóg jest Bogiem całego kosmosu. „Oddajcie okrzyki uwielbienia wszystkie lądy ziemi!”

Potem powstały te mądre i piękne teksty stworzenia, które znajdujemy na początku biblii. To nie są żadne naiwne teksty, które muszą obawiać się konkurencji naukowych teorii stworzenia. One są całkiem innej natury. To są mądre teksty, w których będziemy rozmyślać o następstwach stworzenia, o rodzaju i sposobie działania Boga: Bóg rzekł i to się stało! Mądre rozmyślania i zarazem zachwycające przemyślenia nad tym, jak to wszystko przez działanie Boga się wydarzyło.

To nie są naiwne teksty, w których człowiek i świat będą nieszkodliwie postrzegane. Nie, ludzie wiedzieli i doświadczyli tego, że są klęski żywiołowe, że ludzie mogą być okrutni, mogą być mordercami, że są wojny bratobójcze i nieskończone cierpienia, że jest ucieczka i rozproszenie po świecie. Wiedzieli, że istnieją problemy – także między płciami. Tu o wszystkim nie mówimy, ale to istnieje. Oni poznali swojego Boga, Boga, który im wybacz i wciąż na nowo wskazuje drogę. Boga, który zawsze pozostaje wierny.

To wszystko będzie opowiedziane, byśmy zdobyli zaufanie do Boga – Stwórcy – pomimo całego zaprzeczającego doświadczenia. To są mądre teksty, które dają wgląd co Bóg zamierzał.

Nasze spojrzenie przez wybór wersów skierowane będzie na stworzenie człowieka, na stworzenie mężczyzny i kobiety, później czytamy o pierwszej parze ludzi Adamie i Ewie. Od początku człowiek jest stworzony jako mężczyzna i kobieta. I nikt nie jest pierwszy i nikt nie jest na drugim miejscu.

Często było to interpretowane inaczej przez ludzi i całe kultury. Z tym wiąże się całe mnóstwo pełnych cierpień historii.

Przed dwoma tygodniami był zamieszczony w gazecie artykuł o młodej parze małżeńskiej z Tanzanii w Afryce i ich dwójką dzieci. Być może widzieliście to piękne zdjęcie: rodzina na śniegu!

Ta kobieta otrzymała stypendium z misji światowej i chce pisać pracę doktorską na temat teologiczny, który dotyczy starej kultury Masajów i chrześcijańskiego tematu ofiary.

Ona powiedziała trochę zaskoczonej dziennikarce w wywiadzie w prostych słowach: wcześniej mężczyźni byli u nas na pierwszym miejscu. Wszystko kręciło się wokół nich, lecz powoli się to zmienia, także i w moim kraju. To były dwa proste zdania, w których kryją się tragedie i długie historie.

Także w naszym kraju równouprawnienie mężczyzny i kobiety z trudem osiągnięto, chociaż to dla młodej generacji dzisiaj jest oczywiste.  Na zakończenie naszego tekstu kazania znajdziemy cudowne opowiadanie o tym, jak najpierw został stworzony z ziemi przez Boga Adam, a potem z jego żebra , gdy spał została stworzona Ewa.

Adam znaczy: z ziemi jesteś wzięty (adama) . Język hebrajski pozostawia go bez płci, aż on rozpozna swoje przeciwieństwo, kobietę. Wtedy dopiero rozpozna się on jako mężczyzna – w przeciwieństwie do kobiety. Jest to opowiedziane z napięciem (ciekawie) , ale z tego nie da się absolutnie wywnioskować miejsca pierwszeństwa mężczyzny.

Na 1000-letnich starych drzwiach z brązu w katedrze w Hildesheim można to pięknie zobaczyć. Ja wielokrotnie stałem przed tymi drzwiami i się przypatrywałem: Bóg Ojciec chyżo i z uśmiechem popycha ociągającą się trochę Ewę w stronę Adama, który ją przyjmuje.

O tej tematyce zostało namalowanych nieskończenie wiele obrazów i zarazem tłumaczenie tej historii, które nie jest nieproblematyczne. I tak np. u Michała Anioła z pięknej Ewy wyłania się ciało węża i gra uwodzicielkę mężczyzny.

Posłuchajmy jeszcze raz: „I Bóg stworzył człowieka na swoje podobieństwo, na obraz Boży go stworzył; i stworzył on go jako mężczyznę i jako kobietę. I Bóg ich pobłogosławił i mówił do nich: Bądźcie płodni i rozmnażajcie się i wypełniajcie ziemię i czyńcie ją sobie poddaną i panujcie nad rybami morskimi i nad ptactwem niebios i nad wszystkimi zwierzętami, które się poruszają na ziemi…”

To coś wspaniałego , kiedy mężczyzna i kobieta się kochają – nie tylko jest to piękny, dobry związek, ale na świat przychodzą dzieci i zaludniają ziemię. W ten sposób tworzy się ludzkość.

Pozwólcie, że się na moment zatrzymam i spojrzę na problemy społeczne, które niepokoją ludzi na całym świecie. Czy to wszystko się już nie liczy, jeśli rodzina się radykalnie zmieni?

Homoseksualność będzie mocno dyskutowana w krajach afrykańskich i w kościołach. W świecie zachodu będzie się wciąż o tym dyskutowało, czy partnerstwo małżeńskie tej samej płci powinno być tak samo traktowane – także ze względu na dzieci. Czy mogą oni adoptować dzieci, czy też się o nie starać przez obcych dawców nasienia? Czy oni mają prawo do dzieci? Aż do dzisiaj we Francji odbywają się wielkie demonstracje przeciwko tym zmianom, chociaż parlament to już rozstrzygnął.

Także w niemieckim parlamencie dyskutuje się o tym.

Pewne jest, że w dobrym stworzeniu Bożym są ludzie zorientowani na tę samą płeć i także tacy, których płci nie można jednoznacznie określić. Wszyscy ci powinni w społeczeństwie otrzymać uznanie, które długo było im odmawiane. Powinni oni to partnerstwo życiowe móc prawnie regulować. To jest polityczne zadanie. Jednak to nie zmienia nic w tym, co nam zostało dane w stworzeniu jako coś dobrego: wspólne życie płci , utrzymanie dzieci i bycie jedną rodziną. Tak też żyje w naszym społeczeństwie 2/3 wszystkich dzieci razem z ich rodzicami – jako mężczyzna i kobieta, ojciec i matka.

W tych dyskusjach o homoseksualności – gdzie teraz mówi się o seksualnej różnorodności – nie można mówić o liberalności czy konserwatyzmie. Wspólne życie mężczyzny i kobiety z ich dziećmi jest zasadniczą formą życiową naszego pożycia w społeczeństwie. Szczególnie dla dzieci jest bardzo ważne, by wiedziały skąd się pochodzi, do kogo się należy. Rodzice zaś nie mogą samowolnie decydować o swoich dzieciach w sensie ich wyboru, np. seksualności.

Bóg Stwórca odpowiada za swoje ludzkie dzieci, które On sam ukształtował jako swoje stworzenie i którym On wydał polecenie, by z Nim odpowiedzialnie ten świat budować i chronić. Bóg patrzy na nas przyjaznymi oczami i nazywa nas swoim obrazem – On nas przecież stworzył na swoje podobieństwo. Do Niego należą wszyscy ludzie, nawet, jeśli jest nam ciężko to zaakceptować. Także, jeśli ci ludzie wcale o tym nie myślą, by Boga uważać za swojego Stwórcę i siebie rozumieć jako obraz Boga.

My, chrześcijanie mamy dobrze, czytamy te cudne teksty o Stworzeniu, które wciąż na nowo wiele dają nam do myślenia. Słuchamy słów i śpiewamy pieśni i wspominamy: Tak ludzie stali się Stworzeniem Bożym. Bóg ich ukształtował na swój obraz i podobieństwo. Nie możemy o tym zapominać.

To odróżnia nas ludzi od zwierząt, które tak samo są stworzeniem, naszym współstworzeniem. I jasne jest, że pożywienie zwierząt i pożywienie ludzi będzie się różniło. Bóg to na początku sobie obmyślił.

Pozostał nam obowiązek troski o zwierzęta, nawet, jeśli Bóg swoje przykazanie, by nie jeść zwierząt – wycofał.

Popatrzmy chwilę na wzrok Boży skierowany na Jego Stworzenie, kiedy On wypowiada słowa:

To jest dobre, co stworzyłem. Bóg zakończył swoje dzieło w 7-mym dniu i odpoczął. Bóg także pobłogosławił ten dzień, dzień, który przez Żydów każdego tygodnia będzie świętowany jako szabat. W tym dniu ludzie powinni odpoczywać od pracy. Szabat dla nas chrześcijan został przeniesiony na niedzielę, dzień Zmartwychwstania Jezusa. Dzień odpoczynku Boga, w którym brało udział całe Jego stworzenie. I jest to okazja do tego, by wznieść okrzyki radości:

„I Bóg pobłogosławił dzień siódmy i poświęcił go, bo w nim odpoczął od wszelkiego swojego dzieła, które uczynił. W dniu, kiedy Pan Bóg uczynił ziemię i niebo”. Amen.